POLSKIE WÓDKI I OKOWITY ZIEMNIACZANE
ZAŁOŻENIA WSTĘPNE| IDEA
ZIEMNIAKI
Choć ziemniaki wywodzą się z Ameryki Południowej, a do Europy trafiły dopiero w XVI wieku, zdecydowanie myślimy o nich jak o naszym tradycyjnym polskim codziennym produkcie.
Ziemniaki/kartofle/pyry niepodzielnie rządzą w polskiej kuchni. Często jednak trudno zobaczyć je w innym i niecodziennym charakterze. Możemy je rzeczywiście uznać za nasz tradycyjny produkt, ale przecież nie musimy ich wyłącznie jeść np. z kotletem schabowym lub sadzonym jajkiem. Mają one ogromny potencjał i warto o tym pamiętać. Nie muszą być tylko dodatkiem do obiadu. Mogą być ciekawą bazą do łączenia z innymi składnikami, ale także, co najważniejsze są niezastąpionym produktem do przetworów. A jakich?
WÓDKA POLSKA
Polska Wódka jest naszym narodowym trunkiem. Powinniśmy się nim szczycić tak, jak Szkoci Whisky, Węgrzy Tokajem, czy Francuzi Cognac’kiem. Ponadto europejskie Chronione Oznaczenie Geograficzne włącza ją do grona alkoholi najwyższej jakości zarówno w samej Europie jak i na świecie. Wódka jest ważnym dla Polski produktem eksportowym.
Definicja Polskiej Wódki z 13 stycznia 2013 roku mówi, że musi być ona wytworzona z tradycyjnych polskich zbóż (żyto, jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto) lub ziemniaków, a wszystkie etapy produkcji muszą odbywać się na terenie Polski.
WÓDKA Z ZIEMNIAKÓW
Każda wódka ma swój smak, ale wódka z ziemniaków jest słodsza i delikatniejsza w smaku, jest nieco ziemista i zarazem kremowa, co razem równoważy moc alkoholu i sprawia, że jest przyjemna w konsumpcji. Wódki ziemniaczane na polskim rynku są rzadsze od wódek zbożowych, więc ta unikalność nadaje im pewnego rodzaju wyjątkowości.
OKOWITA
OKOWITA Z ZIEMNIAKÓW
Nazwa „okowita” pojawiła się ponownie w powszechnym użyciu w Polsce stosunkowo niedawno.
Jak czytamy w Encyklopedii Staropolskiej Zygmunta Glogera „Okowita” to dawne określenie wódki, które pochodzi od łacińskiego wyrażenia „aqua vitae” (woda życia), a nazywano ją tak, gdyż miała przedłużać życie.
Wg Słownika języka polskiego PWN, okowita to dawniej „mocna wódka lub nieoczyszczony, surowy spirytus”.
Współczesnej i obowiązującej w Polsce (a także w Unii Europejskiej) definicji okowity z ziemniaków w zasadzie nie ma. Obowiązują normy dla okowit zbożowych, z wina gronowego i z winogronowych wytłoków, owocowych i z owocowych wytłoków, z rodzynków, z cydru, z perry, słonecznika bulwiastego czy miodu, ale okowity ziemniaczanej w żadnym rozporządzeniu nie znajdziemy.
A przecież okowita z ziemniaków, to napój alkoholowy, który bez wątpienia należy wyłącznie do grupy trunków premium.
Na rynku polskim destylaty ziemniaczane zapełnić mogłyby już niemałą piwniczkę. Warto też zauważyć, że okowity ziemniaczane różnią się też między sobą zarówno aromatem jak i smakiem, pomimo, że pochodzą z tego samego surowca. Rodzaj odmiany ziemniaka, jego jakość , gleba w której wyrosły bulwy, okres i miejsce przechowywania, temperatura fermentacji i jej czas, sposób destylowania i to coś o czym nie wiemy (tajemnice producenta) mają wpływ na finalny efekt smaku i zapachu.
I właśnie ta różnorodność okowit ziemniaczanych jest tak piękna, że zasługują one na profesjonalną ocenę, co pragniemy udowodnić.
KONKURS
Konkurs Polskich Wódek i Okowit Ziemniaczanych
POLISH POTATO VODKA COMPETITION
Na rynku krajowym istnieje kilka konkursów oceny różnych alkoholi, w tym wódek. Prym wiodą też liczne konkursy barmańskie. Nie było jednak jak do tej pory profesjonalnego konkursu oceniającego wyłącznie polskie wódki ziemniaczane.
Zadania tego podejmuje się Instytut Skrzynki – Instytut Dokumentacji, Rozwoju i Promocji Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego wraz z branżowymi partnerami.
Ziemniaki w Polsce nierozerwalnie są kojarzone z Wielkopolską. Dlaczego? W przeszłości ziemniaki – tu regionalnie nazywane PYRAMI – odegrały dużą rolę w rozwoju regionu. I aby tak się stało, Wielkopolska musiała jednak czymś się wyróżniać w stosunku do innych regionów. Region ten w przeszłości był uznawany za „zagłębie ziemniaczane”, gdzie pola uprawne z pyrami można było zauważyć prawie na każdym kroku, a to spowodowane było jej możliwościami przeznaczenia dużego areału ziemi pod ziemniaczane uprawy.
Przez lata nazwa PYRY na tyle umacniała się w świadomości Polaków, że Wielkopolskę zaczęto określać mianem… PYRLANDII.
Pyrlandia – dziś to określenie to już prawdziwa tradycja. Teraz często mówimy Wielkopolska, a myślimy Pyrlandia. Jedno określenie jest praktycznie synonimem drugiego. Wiedzą o tym Wielkopolanie jak i mieszkańcy pozostałych regionów kraju. I chociaż od kilkunastu lat Wielkopolska nie jest już największym potentatem w produkcji ziemniaków, w Polsce, to nazwa Pyrlandia przylgnęła już do niej prawdopodobnie na stałe.
Obszar działania Instytutu Skrzynki poza powiatem poznańskim obejmuje region całej Wielkopolski, a w nawiązaniu do roli PYRLANDII jaki wniosła i wnosi w obszarze wprowadzania, obecności i promocji ziemniaka w naszym kraju zadanie organizacji tego wydarzenia jest w pełni uzasadnione.
KONKURS POLSKICH WÓDEK I OKOWIT ZIEMNIACZANYCH / POLISH POTATO VODKA COMPETITION odbywać będzie się w dniach 20.08-26.09.2022 r. Inauguracja wydarzenia nastąpi podczas Targów POTATO POLAND 2022, a finał w Poznaniu podczas Targów SMAKI REGIONÓW 2022. Mamy nadzieję, że wejdzie ono na stałe do kalendarza imprez promocyjno-kulinarnych w Polsce.
Podczas konkursu ocena zostanie przeprowadzona w kategoriach:
• Wódki ziemniaczane czyste
• Wódki ziemniaczane czyste premium
• Okowity ziemniaczane
oraz dodatkowo
• Opakowania & Design
Przyznane zostaną złote, srebrne i brązowe medale, a także Grand Prix w każdej z konkursowych kategorii. Powołana przez Organizatorów kapituła składająca się ze znawców i krytyków smaku oceni alkohole według następujących kryteriów: aromat, smak, finisz i wrażenie ogólne.
Poza tytułami i medalami regulaminowymi będę mogły zostać przyznane nagrody specjalne fundowane przez partnerów i sponsorów wydarzenia.
Nad sprawnością organizacji oraz przebiegu konkursu czuwać będzie powołany przez Organizatora Sekretarz.
ZESPÓŁ ORGANIZACYJNY
Jan Babczyszyn - Przewodniczący
Tomasz Bieńkowski
Prezes Polskiej Federacji Ziemniaka
Witold Włodarczyk
Zbigniew Kmieć
Marcin Czarnecki
Marcin Gorynia
KAPITUŁA SMAKU
Łukasz Klesyk - Przewodniczący
Ekspert smaku i alkoholi mocnych; dziennikarz kulinarny i alkoholowy, sekretarz redakcji magazynu winiarskiego „Trybuszon”, były redaktor przewodnika Gault & Millau Polska, miesięcznika „Kuchnia”, „Magazynu Wino” i kwartalnika „Ferment”. Autor książki „Między wódką a zakąską” poświęconej polskim wódkom czystym i łączeniu ich z potrawami (wraz z szefem kuchni Aleksandrem Baronem) oraz kilkuset artykułów o niemal wszystkim, co zawiera procenty i da się wypić.
Łukasz Gołębiewski
Z wykształcenia dziennikarz (Uniwersytet Warszawski) i enolog (Uniwersytet Jagielloński), wydawca, krytyk literacki; ekspert alkoholi mocnych; w 2014 roku opublikował obszerną monografię „Wódka”, przedstawiającą historię trunku i najważniejsze światowe marki wraz z ok. 800 notami degustacyjnymi. Ponadto autor książek: pt. „Koniak”, „Bourbon i amerykańska whiskey”, „Kalwados”, „Świat brandy” i „Irlandzka whiskey”.Redaktor naczelny dwumiesięcznika „Aqua Vitae. Ekskluzywny Magazyn o Alkoholach”; autor serwisu Spirits.com.pl – największego w Polsce internetowego kompendium wiedzy o mocnych alkoholach.
Hieronim Błażejak
Ekspert smaku i juror kulinarny, mistrz polskich nalewek, autor książki „Zachęta do sztuki nalewek”; zdobywca czterech Pereł w konkursie Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego „Nasze Kulinarne Dziedzictwo”; Wiceprezes Stowarzyszenia Polska Akademia Smaku, członek Slow Food Polska.
Andrzej Fiedoruk
Ekspert smaku i alkoholi, historyk, autor ponad 50-ciu książek o tematyce zarówno kulinarnej jak i regionalnej w tym: Okowita, przepalanka i nalewki; Nalewki i wódki; Alkoholowe dzieje świata; Ziemniak na różne sposoby. Członek Stowarzyszenia Polska Akademia Smaku.
Witold Wróbel
Łukasz Czajka
Kolekcjoner miniatur alkoholi i animator dedykowanego im forum; autor książki poświęconej Starce; redaktor bloga (blog.czajkus.com) poświęconego historii polskich alkoholi, recepturom itp.; ekspert w zakresie alkoholi mocnych; redaktor dwumiesięcznika Aqua Vitae.
KAPITUŁA: OPAKOWANIA & DESIGN
Adam Łukawski - Przewodniczący
Płocczanin. Absolwent Studium Reklamy w Ciechanowie. Zajmuje się projektowaniem graficznym i fotografią od 1973 roku. Wieloletni współpracownik Teatru Dramatycznego w Płocku, Opery Poznańskiej i Akademii Teatralnej w Warszawie. Laureat kilkunastu konkursów fotograficznych między innymi zdobywca Złotego Medalu Biennale Plakatu Fotograficznego w Płocku w 1985 i Grand Prix tego konkursu w 1987 roku. Autor fotografii do albumów i wydawnictw Muzeum Mazowieckiego i Muzeum Diecezjalnego w Płocku oraz Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Poligraf – projektant folderów reklamowych i kalendarzy. Zdobywca wielu nagród w Konkursie Vidical (w latach 1998 – 2011). Kolekcjoner i właściciel jedynej w kraju kolekcji artefaktów (blisko 5 tysięcy eksponatów) związanych z działającymi na terenach Rzeczypospolitej fabrykami wódek i nalewek w okresie od połowy XIX wieku do lat 50-tych wieku XX.
dr inż. Anna Grześkowiak-Przywecka
Jest starszym kustoszem w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, gdzie kieruje Działem Historii Wsi oraz zajmuje się między innymi tematyką gorzelnictwa rolniczego, browarnictwa, a także mleczarstwa, młynarstwa, piekarnictwa, olejarstwa. Jest autorką i współautorką wielu wystaw muzealnych z zakresu przetwórstwa żywności, jak również upowszechniających wiedzy o tradycjach muzealnictwa rolniczego w Polsce. Jest też kuratorem wystawy pt. „Szlachetne wydanie okowity”, która eksponowana jest w gorzelni szreniawskiego muzeum. Autorka ekspertyz, dzięki którym certyfikaty unijne uzyskały dwa wielkopolskie specjały: Rogal Świętomarciński oraz Wielkopolski Ser Smażony. Wielbicielka wszelakiej kuchni opartej o tradycje.
Kapituła zostanie powiększona o specjalistów z obszaru projektowania użytkowego oraz design.